Gelir vergisi, Türkiye’de maaşlı çalışanların yanı sıra şahıs şirketleri tarafından ödenen bir vergi türüdür. Bir yıllık periyotlarda elde edilen kazanca göre alınan gelir vergisi, hem şirketlerden hem de ücretli çalışanlardan alınmaktadır. Gelir vergisi çalışandan kesilir mi sorusunun yanıtı da, bu anlamda merak edilen konulardandır. Bunun için gelir vergisi kanunu kapsamında, hangi tür gelirlerin vergiye tabi olduğunu görmek gereklidir.
Gelir vergisine tabi olan kazanç türleri içinde ticari ve tarımsal kazançlar, maaş (hizmet karşılığında alınan ücretler), gayrimenkul ve menkul gelirler, serbest meslekten elde edilen kazançlar yer alır. Bu açıdan bakıldığında, özel sektörde ya da kamu kurumlarında çalışan herkes gelir vergisi mükellefidir.
Vergi kanununa göre, gelir vergisi ödemekle mükellef olanlar, Türkiye’de ikamet eden ya da son 1 yıl içinde en az 6 ay ikamet etmiş kişilerdir.
Ücretli çalışanlardan gelir vergisi kesilir mi?
Gelir vergisi, ücretli çalışanları da kapsamaktadır. Gelir vergisi matrahlarına ve oranlarına göre, tüm çalışanların maaşlarından gelir vergisi kesilir. Bununla birlikte, şahıs şirketleri ile çalışanlar gelir vergisine tabi olsa da ödeme şekli farklıdır. Şahıs şirketleri, elde ettikleri gelir ve gideri beyan ettikten sonra, net kâra göre gelir vergisi öderken, ücretli çalışanların maaşlarından gelir vergisi otomatik olarak kesilir. Net maaş, çalışanların eline geçen ücrettir, brüt maaş içinde ise gelir vergisi ve diğer kesintiler yer alır.
2022 yılının başında yapılan düzenleme ile, çalışanlardan kesilen gelir vergisinde bir düzenleme yapılmıştır. Buna göre her çalışan, asgari ücrete kadar olan geliri ile vergiden istisnadır. Buna ek olarak, tüm asgari ücret alan çalışanlar da gelir vergisinden muaf tutulmuştur. Bu durumda, bir çalışanın elde ettiği gelir hesaplanırken, asgari ücretin üzerine aldığı ek gelir hesaplanır ve buna göre matraha girer.
Gelir vergisi oranları ne kadar?
Gelir vergisi, elde edilen gelir seviyesine göre farklı matrahlara sahiptir ve artan oranlıdır. Bu durum, düşük gelir sahibi vatandaşların az, yüksek gelir sahibi vatandaşların ise daha çok gelir vergisi ödemesini sağlar ve sistemdeki adaleti tesis eder. Gelir vergisi oranları sabittir. En düşük gelir vergisi dilimi %15 olurken, en üst dilimde vergi oranı %40 olur. Gelir vergisi oranları ise matraha göre güncellenir.
- 2022 yılı itibariyle Türkiye’de gelir vergisine tabi olanlar için geçerli matrah ve oranlar şu şekildedir:
- 000 TL’ye kadar %15
- 000’nin 32.000 TL’lik kısmı için 4800 TL vergi, fazla miktar için %20
- 000 TL’nin 70.000 TL’lik kısmı için 12.400 TL, fazlası için %27
- 000 TL’nin 170.000 TL’lik kısmı için 39.000 TL, fazlası için %35
- 000 TL için 287.900 TL, fazlası için %40
Bu gelir vergisi oranları şahıs şirketleri için geçerli olmakla birlikte, ücretli çalışanlar için matrah buna çok yakındır. Ücretli gelirlerinde alınan gelir vergisi miktarları şu şekildedir:
- 000 TL için 12.400 TL
- 000 TL için 61.000 TL
- 000 TL için 281.500 TL
Yukarıdaki gelir vergisi oranlarına göre, bir yılda asgari ücrete ek olarak 70.000 TL gelir elde eden bir çalışan 12.400 TL gelir vergisi öder. Asgari ücrete ek olarak yıllık 250.000 TL kazanan bir ücretli çalışan ise 61.000 TL vergi öder. Şirketler, çalışan maaşlarını brüt ve net olarak sunabilmektedir. Net maaş üzerinden anlaşan çalışanlar, yıl sonuna kadar aynı maaşı alır. Brüt maaş üzerinden anlaşan çalışanlarda ise, brüt sabittir ancak gelir vergisinin yıl sonuna doğru artması ile elde edilen net kazanç düşer.
Gelir vergisi nasıl ödenir?
Gelir vergisi, tüm vergiler gibi vadesi içinde ödenmesi gereken, aksi takdirde gecikme faizi uygulanan bir vergi türüdür. Devlete olan borçların, kredi puanını olumsuz etkileme durumu da göz önünde bulundurulduğunda, gelir vergisini zamanında ödemek önemlidir. Ücretli çalışanlardan gelir vergisi otomatik olarak, stopaj kesintisi ile alınır. Şahıs firmaları ise her yıl gelir vergisi beyannamesine bulunarak, elde ettiği kazanca göre vergi öder.
Gelir İdaresi Başkanlığı’na bağlı İnternet Vergi Dairesi üzerinden ödenebilen gelir vergisi, yılda iki kere ödenmektedir. Gelir vergisi, işletmenin bağlı olduğu vergi dairesinden ya da anlaşmalı bankalardan, E-Devlet ile İVD üzerinden ödenebilmektedir.
Maaşlı çalışanların, elde ettiği ücret için gelir vergisini ödemelerine gerek yoktur, ancak taşınmazlardan ya da ek hizmetlerden elde edilen gelir için beyannamede bulunmak ve vergi ödemek gereklidir.
Yoruma kapalı.