Gelir vergisi, bir ücretli çalışanın ya da şahıs şirketinin, yıl içinde elde ettiği kazançlara göre ödediği bir vergi türüdür. Türkiye’de gelir vergisi artan oranlı bir sisteme sahiptir. Her çalışan ya da şahıs firması, vergi diliminde yer aldığı kısma göre vergi öder. Herkesin elde ettiği gelire, ödeme gücüne göre vergi vermesini sağlayan sistemde, az gelir elde eden yurttaşlar az vergi öderken, çok gelir elde eden yurttaşlar daha çok vergi öder.
Gelir vergisi nasıl hesaplanır sorusunun yanıtı, vergi tarifesine göre verilebilir. Gelir vergisi hesaplamada, elde edilen kazancın dahil olduğu dilimdeki yüzde esas alınır.
Hangi kazançlar gelir vergisine tabidir?
Gelir vergisi hesaplamasında, hangi kazançların vergiye tabi olup olmadığını bilmek önemlidir. Vergilendirilen kazanç kalemleri oldukça kapsamlıdır. Herkes, aşağıdaki kalemler içinde elde ettiği vergiye göre gelir vergisi ödemektedir. Gelir vergisi kapsamında yer alan kazaç türleri şu şekildedir:
- Maaş ve ücret gelirleri
- Ticari ve zirai faaliyet gelirleri
- Serbest meslek kazancından elde edilen gelir
- Taşınmaz mallardan elde edilen gelir
- Kazanç ve iratlar
Gelir vergisi, geniş kapsamlı yapısıyla kamu hizmetlerinin sağlanabilmesi adına devletin en önemli vergi kalemlerinden biridir. Hem ücretli çalışanlar hem de şahıs firmaları için, gelir vergisi nasıl hesaplanır sorusunun yanıtı önem taşımaktadır.
Gelir vergisi hesaplama
Gelir vergisi hesaplamasında, gelir tutarı ve gelir vergisi esas alınır. Matraha göre oranlar değişmektedir, bu nedenle kazanç tutarına göre herkes farklı gelir vergisi öder. Gelir miktarının artması, gelir vergisi seviyesinin de artmasını sağlar. 2022 yılı itibariyle gelir vergisi matrahları ve oranları aşağıdaki gibidir:
- 000 TL’ye kadar elde edilen gelirler için %15
- 000 TL’ye kadar elde edilen gelirler için %20
- 000 TL’ye kadar elde edilen gelirler için %27
- 000 TL’ye kadar elde edilen gelirler için %35
- 000 TL üzeri gelirler için %40
Bu tabloda, her matrah için ödenen tutarlar ise sabittir. Bir çalışan ya da firma, gelir vergisi matrahlarına göre aşağıdaki vergi kesintisine uğrar:
- 000 TL için 4800 TL
- 000 TL için 12.400 TL
- 000 TL için 39.400 TL (Ücretli çalışanlar, 250.000 TL’de 70.000 TL için 12.400 TL öder)
- 000 TL için 287.900 TL (Ücretli çalışanlar, 880.000 TL için 281.500 TL öder)
Gelir vergisinde, 2022 yılı için geçerli matrahlar bu şekilde belirlenmiştir. Bununla birlikte, artan maaşlarla birlikte gelir vergisinde üst matrahlara daha hızlı bir şekilde ulaşmanın mümkün olması, gelir vergisi matrah güncellemesi yapılmasına neden olmaktadır.
Gelir vergisi ne zaman ve nasıl ödenir?
Gelir vergisi, ücretli çalışanların maaşlarından otomatik olarak kesilmektedir. Özel sektör çalışanları, kamu personellerinin maaş bordrolarında, ne kadar gelir vergisi ödendiği ve hangi matrah içinde olunduğu görülebilir. Bu nedenle, ücretli çalışanların gelir vergisi ödemesine gerek yoktur. Bununla birlikte, ticari kazanç elde edildiyse beyan edilmeli ve vergisi ödenmelidir. 2021 yılında yapılan bir düzenlemeyle, ücretli çalışanların maaşlarında, asgari ücrete denk gelen kısım gelir vergisi dışında bırakılmıştır.
Şahıs firmaları, gelir vergisi mükellefi oldukları için, vergi ödeme işlemi öncesinde bir beyannamede bulunmalıdır. Şahıs firmalarının gelir vergisi ödemeleri, Gelir İdaresi Başkanlığı’nın internet sitesi üzerinden gerçekleşir. Gelir vergisi ödemeleri yılda 2 taksitte gerçekleşir. Vergi mükellefleri, gelir vergisini bağlı bulundukları bölgenin vergi dairelerine ödeyebildiği gibi, ödemelerini bankalar üzerinden de yapabilir.
Gelir vergisi borcu olup olmadığı, E-Devlet üzerinden öğrenilebileceği gibi, Gelir İdaresi Başkanlığı’na bağlı İnternet Vergi Dairesi’nden de öğrenilebilir. Gelir vergisi borcu vadesi içinde ödenmediği takdirde gecikme zammı gibi yaptırımlar olabileceği için, herkes gelir vergisi borcunu takip etmeli ve vadesi içinde ödemelidir.
Yoruma kapalı.