Esnaf Vergi Muafiyeti Belgesi Nasıl Alınır?

Yeni yıl ile birlikte Esnaf Vergi Muafiyeti Belgesi Nasıl Alınır? sorusu sıkça gündeme geliyor. Vatandaşlar yaptıkları ticari faaliyetlerden elde ettikleri gelirler üzerinden değerlendirilip işin niteliği de göz önünde bulundurularak ya “basit usul” ya da “gerçek usul” şeklinde vergiye tabii olurlar. Burada söz konusu olan ticari faaliyet Gelir Vergisi Kanunu’nun 9. Maddesinde yer alan şartlara uygun olması halinde “vergi muafiyeti” söz konusu olabilir.

Esnaf vergi muafiyetinden kimler yararlanabilir?

Bir kişinin esnaf vergi muafiyeti kapsamında yer alabilmesi için en önemli şart bir iş yerine sahip olmadan ticari faaliyetlerini yürütüyor olmasıdır. Bu kişiler Gelir Vergisi Kanunu’nda aşağıdaki gibi örneklenir:

• İş yeri sahibi olmadan kalaycılık, lehimcilik, hallaçlık, çilingirlik, ayakkabı tamirciliği ve boyacılığı, musluk tamirciliği, nalbantlık, berberlik, odun ve kömür kırıcılığı, fotoğrafçılık, hamallık gibi işler yapanlar
• Motorlu taşıt kullanmamak şartıyla gezicilik yaparak perakende ticaret yapan kişiler
• Köyler içerisinde gezici olarak sanat erbaplığı yapanlar
• Ziraat işleri için kullanılan traktör, araba, motor, hayvan gibi vasıtalar ya da sandallarla nakliyecilik yapanlar
• Nehir, deniz ve göl dahil olmak üzere su geçitlerinde 50 rüsum tonilatoyu geçmeyecek şekilde motorsuz ve makinesiz vasıtaları işleten kişiler
• Evde üretilen el dokumaları, çini ve çömlekler, bakır işlemeleri, ahşap oymalar, sedef kakmalar, kaşıklar, bastonlar, semerler, yazmalar, keçeler, yorganlar, çarıklar, oyalar, lüle ve Oltu taşı işlemeleri gibi kültürel, sanatsal ve geleneksel değerleri olan ürünlerin satışını gerçekleştirenler
• İş yeri açmadan kapı kapı dolaşarak hurda maddeleri toplayıp satışını yapanlar
• İş yeri sahibi olmadan, gezicilikle 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanuna uyarak satılan milli piyango bileti satışı yapanlar
• Evde makine kullanmadan (dikiş, nakış, ütü ve mutfak robotu benzeri cihazlar hariç) ve işçi çalıştırmadan üretilen tarhana, erişte, mantı, tığ ve örgü işleri, pul, payet, boncuk işleri, paspas, fırça, çiçek, süpürge, sepet, hediyelik eşya, nakış işleri, dantel, örgü, deri ürünler, dokumalar, havlu, örtü, halı, kilim, çorap gibi ürünleri iş yeri sahibi olmadan satanlar

Esnaf Vergi Muafiyeti Belgesi Nasıl Alınır?

Yukarıda yer alan maddelerdeki şartları taşıyan kişiler ikametgâh adreslerinin bulunduğu yerdeki vergi dairelerine başvuru yaparak esnaf muaflığı belgesini edinebilir. Bu belgeyi almak tamamen ücretsiz olup belgenin geçerliliği 3 senedir.

Eğer bu 3 sene içerisinde esnaf muaflığı şartları düşerse, ticari faaliyet sonlandırılırsa ya da kişiler kendileri muaflıktan çıkmak isterse vergi dairesine başvurularak belgenin iptali gerçekleştirilebilir.

Muaflık kapsamında değerlendirilen kişilerin işle ilgili her türlü alış ve satış belgelerini saklamakla yükümlüdür. Aksi takdirde yoklama memuru ve zabıtaların kontrolü sırasında eksik belge tespit edilir ve esnaf muaflığı belgesi iptal olur.

Esnaf muaflığı kapsamında yer alan kişiler fatura kesemezler. Bunun yerine mal ve hizmetleri için gider pusulası düzenlenmesi gerekir. Vergi Usul Kanununun 234. Maddesine göre bu gider pusulaları faturanın yerine sayılır. Pusulalar işin ne içerdiği, ürünün cins ve miktarını, iş ücretini, alım satımı yapan kişilerin isimlerini ya da tüzel kişilerse şirket unvanlarını, işlem tarihini ve adreslerini kapsar.

Esnaf vergi muafiyeti kimleri kapsamaz?

Meslek, ticari ya da zirai kazancından dolayı gerçek usulde Gelir Vergisi ödeyen kişiler esnaf muaflığından faydalanamazlar. Ayrıca iş yeri sahibi olanlar ve işçi çalıştıranlar da bu muaflıktan yararlanamamaktadır.

Kişiler esnaf muaflığından yararlanırken sendika, vakıf, dernek ya da meslek odaları tarafından düzenlenen kermes yerlerinde satış işlerini gerçekleştirebilir. Aynı şekilde kamu kurum ve kuruluşlarının geçici olarak belirlemiş olduğu mekanlarda yapılan satışlar esnaf muaflığını etkilemez. Fakat bu yerleri sürekli mesken edinen, Pazar takibi ile satan kişiler esnaf muaflığından yararlanamayacaklar.

İşlerini e-ticaret ile elektronik ortamda satmak isteyen kişiler için ise şartlar biraz daha farklıdır. 2019 senesinde düzenlemeye giren kararla e-ticaret geliri yıl içerisinde brüt asgari ücretin 12 katını geçmeyen kişiler esnaf muafiyetinden faydalanabilirler.